De plannen zijn gemaakt en het ontwerp is af, nu is het tijd om alles om te zetten in de praktijk. Hierna staan een aantal suggesties die men kan toepassen in zijn tuin(tje).
- Patio’s
- Een buitenfontein
- Zelf groenten en fruit kweken
- Sinaasappelbomen planten is gemakkelijk
- Verbeter uw tuin met bomen
- Planten die tegen de droogte kunnen
- De Meyer citroenboom
- Doe eens gek en kweek een cacaoboom
- Heggen
- Kruiden in de tuin
- Gif in de tuin
- Tijd voor een grote wintersnoei
- Uw tuin beschermen tegen de droogte
- Wanneer planten we winterlook?
- Bemest uw tuin
- Bouwvakkersemmers zijn zeer geschikt om er groenten in te telen
1.Patio’s
Algemeen
Sinds 2.000 jaar zijn patio’s of binnentuinen enorm populair in het Middellandse Zeegebied. Voor veel mensen die in de historische steden wonen is een patio hun enige mogelijkheid om een open ruimte buiten de woning te hebben.
Veel mensen denken dat het enkel een typisch verschijnsel is in Andalusië maar een patio komt voor in het ganse land.
Traditionele patio’s zijn dakloze binnenruimtes in het midden van een traditioneel Spaans huis.
Maar niet iedereen heeft een “echte” patio, de ontwerp ideeën die hierna aan bod komen kunnen gebruikt worden voor terrassen in patio stijl, voor binnenplaatsen of rond vrijstaande woningen.
Deze ideeën kunnen ook gebruikt worden in een ommuurd of met een hoge heg afgesloten stuk tuin die in een grotere tuin ligt. Ook een dakterras komt in aanmerking om er een mooie patio aan te leggen.
Waarom legt men nu een patio aan?
Zij kunnen zo ontworpen worden dat zij dienst doen als het centrum van uw familiaal leven of om er feestjes te geven.
Natuurlijke schaduw is altijd beter dan schaduw van zeilen en luifels. Bomen gebruikt men meestal in het centrum of in de hoeken van de patio en populaire soorten zijn palmbomen, cordylines, rubberbomen of eucalyptus , vijgenbomen, olijfbomen, jacaranda en galan de noche.
Enkele tips voor de aanleg van een patio.
Klimplanten over een kabel of een balk worden ook gebruikt en dat zijn dan meestal rozen, wijnstokken, begonia’s en passiebloemen.
Maar denk er aan, als uw patio in juli en augustus een oven wordt dan zal men toch zijn toevlucht moeten zoeken onder een luifel of een zeil.
Kleurrijke en geurende wanden kunnen gemaakt worden met een combinatie van petunia’s en geraniums in bloembakken en klimplanten zoals jasmijn, passiebloemen, kamperfoelie, clematis, mannentrouw, rozen, bougainvillea in bakken of in volle grond. In veel gevallen worden de planten aangevuld met schalen, gevelstenen, muurschilderingen en memorabilia.
Altijd groene planten kan men planten in een schaduwrijke hoek die niet bereikt kan worden door de hete middagzon. Planten die hiervoor gebruikt worden zijn varens, aspidistras, chlorophytum, pothos, sansevieria, broodboom, lepelplant, vetplanten, bamboe en bonsais.
Bloemen kunnen in bloembakken gezet worden. Bloembollen zoals clivia’s, cyclamen, amaryllis, fresia’s, irissen, lelies en Afrikaanse lelies komen hier voor in aanmerking. Bloemen zoals begonia’s, fuchsia’s, viooltjes, azalea’s, vlijtig liesje en waterlelies kunnen gebruikt worden aan en in een vijver.
Bakken om kruiden, fruit en groenten in te kweken kunnen gebruikt worden zolang er voldoende licht is.
Lichte muziek naar uw keuze kan gebruikt worden om goed te relaxen.
Het geluid van water is ook rustgevend en men plaatst de fontein in het midden van een vijver, tegen een wand, in een hoek of alleenstaand.
Kleine vogels, vissen en moerasschildpadden kunnen ook interessant zijn.
Comfortabele en stijlvolle meubelen moeten passen bij de stijl van de patio. Metalen, houten, rieten, plastieken en meubelen uit bamboe zijn mogelijk. Schommelstoelen en hangmatten zijn ook een mogelijkheid.
Men creëert een privéhoekje door middel van grote planten en tussenschotten.
Interessante kunstvoorwerpen zoals een verzameling keramieken potten of landbouw voorwerpen zijn ook een mogelijkheid.
Subtiel licht, zoals een verzameling spots, muurlichtjes en gewone lampen kunnen gebruikt worden maar denk er aan dat zij geschikt zijn voor gebruik buitenhuis.
Stenen fundament platen, terracotta tegels, geglaceerde tegels en stenen spaanders kunnen zeer attractief zijn.
2. Een buitenfontein
Een buitenfontein kan aan uw tuin veel
rust en schoonheid toevoegen maar een dergelijke fontein heeft
voldoende onderhoud nodig zodat u kan blijven genieten van uw
fontein.
Hierna volgen enkele tips voor een goed en voldoende
onderhoud:
- Het maakt niet uit wat voor soort fontein u bezit, men moet in de winter de waterpomp verwijderen en zij binnenhuis bewaren.
- Een fontein moet in de winter bedekt worden met handdoeken, dekens, dekzeilen of andere materialen zodat zij voldoende bescherming hebben tegen de winterkoude. Bedek de ganse fontein.
- Het zomeronderhoud van uw buitenfontein.
- Bescherm de waterpomp tegen verstopping door het opruimen van vuil. Minstens elke week moet de fontein gereinigd worden.
Om de fontein te reinigen moet men een product toevoegen aan het water tegen de algen. Heb je geen dergelijk product dan kan men een weinig bleekwater toevoegen. Denk er aan dat als je dieren bezit je voorzichtig moet zijn met bleekwater. Er zijn diervriendelijke producten op de markt.
Een geweldig effect wordt gecreëerd door een onderwater verlichting.
Licht voor uw buitenfontein
- Natuurlijk, verlichting hangt niet samen met het onderhoud maar het geeft uw fontein een beter uitzicht en dan vooral ’s nachts. Overweeg ook een gekleurde verlichting voor een meer sereen effect.
- Verkies je een wateroppervlak dat gespiegeld lijkt, zet dan de verlichting onderaan de fontein.
Het belangrijkste dat je moet weten voordat je een buitenfontein
installeert is hoe je er van zal genieten. en hoe geniet je dus het
beste van een fontein?
Het antwoord is simpel, men neemt
een zetel en men relaxt, met een oor naar het rustige gekabbel en met
een oog op het speelse uitzicht en dan vooral ’s avonds als er een
verlichting is ingebouwd.
3. Zelf groenten en fruit kweken
In Spanje is het moeilijker dan in België of Nederland om biologische groenten in de supermarkt te kopen en dan moeten we er eens over denken om zelf groenten te gaan kweken. Er is zelfs niet veel ruimte en ervaring voor nodig.
Er zijn vijf redenen om zelf groenten te gaan kweken:
- Ten eerste plant men zaden zoals mung bonen, alfalfa, fenegriek, radijzen, linzen, kikkererwten en zonnebloemen best op kleine schaal zodat men ze zo vers mogelijk kan gebruiken.
- Ten tweede, maar dit is enkel voor de liefhebbers van champignons (setas) en indien je niet weet welke paddenstoelen men in het wild kan plukken zijn er zakken met sporen verkrijgbaar. Een aantal tuincentra verkopen speciaal klaargemaakte plastieken zakken met de sporen van champignons er in. Je moet enkel de kleine zak in de garage leggen, er zes tot acht gaten in maken en kilo’s paddenstoelen verschijnen een tweetal weken later.
- Ten derde zijn er tal van overblijvende kruiden voor in de tuin maar het is dikwijls gemakkelijker om jaarkruiden naast de tuindeur in potten te planten. Men doet dit het beste in de halfschaduw. Plant jezelf uw kruiden dan komt er een enorm aantal variëteiten ter beschikking. Bijvoorbeeld, zo zijn er een groot aantal soorten basilicum verkrijgbaar en zij hebben allemaal verschillende smaken. Men kan basilicum goed gebruiken in een zomerse en zelfs in een winterse salade. Het is spijtig dat in het lokale tuincentrum men enkel de meest gangbare variëteiten zal aanbieden, kijk eens rond of men geen catalogus van een gespecialiseerde groothandel kan vinden.
- Ten vierde kan men veel plezier beleven in het uitzoeken wat men zo allemaal kan gebruiken als plantpot. Zo kan men de plastiek potten waarin bomen geleverd worden gebruiken maar ook potten voor de ramen tot zelfs een oud bad.
- Ten vijfde zijn er veel groenten in de supermarkt geforceerd gekweekt in serres of in water en zij worden dikwijls bespoten met een aantal chemicaliën. Alhoewel het aanbod aan groenten groter en groter wordt kan men zelf een aantal soorten herontdekken en zo het aanbod op uw bord vergroten.
Zelf fruit kweken
Langs alle kanten worden we aangespoord om meer fruit te eten, tot 5 stuks per dag, en daarom mag geen enkele Spaanse tuin of appartement achterblijven.
Het is zelfs al mogelijk om in een pot op minder dan 1 vierkante meter bos- of gewone aardbeien te telen. Zelfs van bomen met citrusvruchten, perziken, appelen, peren, avocado en vijgenbomen bestaan miniatuur versies die in een bak kunnen geplaatst worden.
Vul de bakken met goede kwaliteit potgrond en hou het waterpeil goed in het oog.
In een grotere tuin is het niet moeilijk om 10 en meer verschillende soorten fruit te kweken die allen op een verschillend moment in het seizoen rijpe vruchten leveren zodat men verzekerd is om alle dagen vers fruit te hebben.
De zaak is dat men de juiste variëteit fruit kiest die men zelf graag lust en die men zowel rauw als gekookt kan eten en die passen met het microklimaat in uw tuin. Er zijn veel mogelijkheden beschikbaar voor elke regio en plaats.
Favorieten voor een tuin zijn mandarijntjes, lente tot winter frambozen (goed voor acht maanden fruit), vroege wilde zomer aardbeien, perziken en abrikozen, late zomer vijgen, amandelen, druiven, de vruchten van de cactus, kweeperen, persimoenen en citroenen op praktisch elke dag van het jaar van een citroenboompje.
De meeste families hebben geen nood aan een grote tuin want veel mensen met een in het binnenland gelegen tuin van 10.000 vierkante meter en meer hebben reeds ondervonden dat zij met het rijpe fruit geen weg kunnen. Spanjaarden voederen een deel van dit surplus fruit aan hun schapen en geiten omdat dit goedkoper is dan te betalen voor de fruitpluk en dat op de markt te brengen.
Gelukkig genoeg hebben veel fruitbomen meerdere pluspunten en zij passen dus zeer gemakkelijk in gemengde tuinen. Fruitbomen staan in de lente in volle bloei, daarna trekken de kleurrijke vruchten de aandacht en in de herfst dragen zij kleurrijke bladeren. In de winter dragen, na het vallen van de bladeren, de persimoenen en de granaatappels kleurrijke vruchten.
Combineer nu het bovenstaande met het telen van uw eigen groenten en jij bent zelf bedruipend wat fruit en groenten betreft. Dit gaat in Spanje veel gemakkelijker dan in het natte België of Nederland.
Het is ook niet moeilijk om het teveel aan fruit te verwerken voor later gebruik en men doet dit door het fruit in te vriezen, confituur maken, het fruit drogen in de zon of in een droger.
Denk er aan dat ook noten een vorm van fruit zijn en dus komen ook macadamia noten, walnoten, pecanoten, pistachenoten, hazelnoten en kastanje in aanmerking om in uw tuin te planten.
4. Sinaasappelbomen planten is gemakkelijk
Sinaasappelbomen planten moet niet moeilijk zijn maar er kunnen wel enkele probleempjes opduiken voor men zijn eigen sinaasappelen kan plukken. Daarom volgen hierna 10 punten waar men moet opletten, vanaf de aankoop tot de oogst van het fruit.
1. Weet wat men koopt
Ongelukkig genoeg dragen de bomen meestal een label van slechte kwaliteit maar vraag altijd of het een vroege, een midden of een late variëteit is.
2. Kies de juiste plek om de boom te planten
Plant de boom niet op de top van een rots maar ook niet in de schaduw van omliggende bomen
3. Beperk de wortels niet
Bij het planten maakt men een plantgat van 60 centimeter diameter en 50 centimeter diepte. Plaats de boom in het gat een verbeter de aarde voor men het terug in het plantgat stort. Zorg dat je de wortels goed uit spreidt, zeker als de boom uit een smal plastieken buisje komt. Doe jet dit niet dan heb je zeker na enkele jaren problemen met de boom.
4. Wees niet te haastig met het snoeien
Nieuwe bomen moeten in model gesnoeid worden maar men kan het beste wachten tot het einde van het tweede of zelfs het derde jaar voordat men de eerste maal snoeit. Men heeft een grotere keuze in welke takken men verwijderd en de welke men laat staan.
5. Wees voorzichtig met bewatering
Geef ook de diepste wortels water en dat doe je het beste door 2 maal per week voldoende water te geven in de plaats van meerdere malen per week een beetje water. Als de boom groter wordt dan geeft men 2 tot 3 maal per maand water. Om het rotten van de boom te voorkomen giet men het water niet tegen de stam maar geeft men het water onder de buitenste bladeren.
6. Verbrand de wortels niet
Als de aarde die men bij het planten van de boom verbeterd heeft dan wacht men het beste gedurende twee jaar voor men terug bemest.
7. Sproei regelmatig
Ongelukkig genoeg zijn er insecten die schade toebrengen aan de bomen. De oplossing hiervoor is dat men bij jonge bomen de geïnfecteerde bladeren verwijderd en dat men de bomen besproeid met neem olie.
8. Heb geduld met uw boom
Tijdens de eerste drie jaren geniet men het best van de bloesems en verwijderd men het het jonge fruit.
9. Herplant en verander de boom
Als je duidelijk tijdens de laatste 2 jaar een fout gemaakt hebt tijdens het planten zoals de wortels niet uitgespreid dan graaft men de boom het beste terug uit en men herplant hem terug op de goede manier. Sterven er daadwerkelijk takken af dan verwijderd men de bomen volledig.
10. Oogst op een verantwoordelijke manier
Eenmaal men een goede oogst heeft plukt men best de vruchten niet te vroeg. Gebruik de boom als stockageruimte.
Men oogst het beste van buiten naar binnen op de laagste takken aan de zuidzijde. Deze vruchten zijn gerijpt door direct zonlicht en de weerkaatste warmte van het aardoppervlak.
Als je enkel zoete vruchten wenst moet men wachten tot ze rijp zijn en er is maar een manier om hier achter te komen, je moet proeven.
5. Verbeter uw tuin met bomen
Er zijn weinig aantrekkelijke tuinen in Spanje waarin geen bomen staan en met de zomer op komst is het handig om enkele schaduwverstrekkers in zijn tuin te hebben.
Voor het planten van de bomen moet men eerst bepalen hoeveel en welke bomen men gaat planten maar ook de plaats is van belang.
Een mix van verschillende bomen kan u voorzien van:
- schaduw tijdens het warmste deel van de dag
- bescherming tegen warme en koude winden en stormen
- u beschermen tegen inkijk van aanliggende woningen
- het beschermen tegen de hete zon van een groentetuintje
- schuilgelegenheid voor vogels en insecten
- het gebruik van hangmatten toelaten
- u voorzien van hout voor het gebruik in een open haard
Of deze noden voor u van toepassing zijn is afhankelijk van:
- heeft de bouwer of hebben de vorige eigenaars gezonde en veilige bomen achter gehouden
- hebben de vorige eigenaars de bomen gepland op een voor u gunstige plaats
- uw eigen keuze in de plantplaats van de bomen in een nieuwe tuin of in de verbetering van een bestaande tuin
Daarom moet men een goed overzicht maken van de reeds bestaande bomen en zo bepalen of zij kunnen blijven staan of dat zij moeten verwijderd worden. Moet u uw woning nog bouwen onderhandel dan met de bouwfirma dat de bomen die u wenst te behouden niet verwijderd of beschadigd worden. Als je geluk hebt dan kan je de bomen behouden die u tijdens de zomer van schaduw zullen voorzien.
De bomen die u behoudt kunnen eiken, pijnbomen, johannesbroodbomen, fruitbomen en notenbomen zijn. Ook bloemdragende bomen komen in aanmerking zoals acacia’s, albizia’s, judasbomen, magnolia’s en jacarandas.
Als je van mening bent dat u nog wat bomen wil bijplaatsen denk dan aan de plaats waar men ze wil planten en hou rekening met de aangewezen plantperiode van de herfst tot in het begin van de lente.
Men kan zijn keuze maken op basis van:
- de kwaliteit van de schaduw
- de kleur van het blad, de bloem en de wortels
- de tijd en de lengte van het bloemseizoen
- de geur van de bloemen
- de mogelijkheid om fruit te oogsten
- de snelheid van het groeien en de grootte van de boom, belangrijk voor een kleine tuin
- de hoeveelheid van het afvallen van bladeren, fruit, pollen en naalden
Bomen kunnen gebruikt worden als een onderdeel van de begrenzing van de tuin, als geïsoleerde eenheden, als boomgaarden in het geval van fruitbomen en als leveranciers van hakhout.
Pas op dat men geen bomen te dicht tegen het zwembad of tegen het huis plant. Een boom moet niet omwaaien om schade aan te richten, de wortels kunnen evenveel schade aanrichten.
Bij het planten van de nieuwe boom moet men een plantgat maken dat minstens tweemaal de grootte heeft van de pot waarin de boom geleverd wordt. Doe er voldoende goede compost in en werk die goed door het plantgat.
Plaats een stok naast de jonge boom om schade door de wind te beperken en geef hem voldoende water.
6. Planten die tegen de droogte kunnen
Het zuiden van Spanje was nooit een gemakkelijke plaats om van het land te leven. De gemiddelde neerslag in delen van het zuiden is 250 mm maar in een droog jaar kan dit zakken tot 135 mm. Om alles in zijn juist perspectief te plaatsen moet men bedenken dat een gewone tuin in België en Nederland ongeveer 25 mm water nodig heeft en dit alle 10 dagen enkel om de grasperken mooi groen te houden.
Om het probleem nog wat groter te maken kan men zeggen dat de regenval dikwijls enorm is en een groot deel van de jaarlijkse regenval er in een maal naar beneden komt en dan doet het ook meer kwaad dan goed.
Daar tegenover staat dan weer dat we hier in het zuiden het zonnigste klimaat van Europa hebben, 3.180 uren zon per jaar en dat is goed voor de toeristen maar slecht voor de boeren.
Een interessante statistiek laat zien dat het gedeelte van het land gebruikt voor de landbouw in gans Spanje 41,3 % is. In de zuidelijke provincie Almeria is dat 20,6 %.
De lokale boeren hebben zich wel moeten aanpassen aan de harde leef omstandigheden. Alhoewel ze nu snel verdwijnen onder de beton laten de oude cortijos (boerderijtjes) zien hoe men vroeger omsprong met de natuurlijke waterbronnen.
Torero
Het regenwater dat van het dak liep werd opgevangen in een “aljibe”, een ondergrondse water opslagplaats. Meestal kan men deze aljibe vinden onder het huis waar het afgedekt was. Zo kon er geen zonlicht aan het water komen en bleven algen en mossen uit het water. De afdekking zorgde er ook voor dat insecten niet in het water konden geraken om zo het water te besmetten. Op deze wijze kon er ook geen water verdampen.
Deze ondergrondse putten worden nu bijna niet meer gebruikt, enkel op de Canarische Eilanden zijn ze nog in gebruik.
De enige vegetatie die op deze verlaten landerijen overleefd en zelfs bloeit zijn de cactussen en dan vooral de vijgencactus (Opuntia ficus indica) en de agave (Agave americana) komen er veelvuldig voor.
Deze planten zijn meegebracht uit Amerika en vormen nu de voorhoede van de planten die zonder al te veel water kunnen overleven.
Van de twee vorige planten is de vijgencactus het meest nuttig. De plant zelf kan gebruikt worden om er een afsluiting mee te maken en door zijn vlugge groei is het een hulp tegen de erosie. Zij dragen ook vruchten, tunas, en die zijn vruchten eetbaar. Soms kan men ze op de lokale markten vinden. Men eet ze best rechtstreeks uit de koelkast en de pitten kan men heel inslikken.
De vijgencactus groeit waar praktisch niets anders groeit en is daardoor zowat het onofficiële symbool geworden van de droogste provincie in zuidelijk Spanje, Almeria.
Verder hebben we nog de agave, deze familie telt ongeveer 300 soorten die in grootte variëren van klein tot zeer groot. De agave americana is ongeveer 10 jaar voor hij zijn eerste bloem heeft. Een enorme scheut die gemakkelijk 3 meter hoog kan worden en die 30 cm groeit in één dag. De plant kwijnt dan weg en de stengel kan nog enkele jaren met zijn pittoreske silhouet blijven staan.
Als men enkel op vakantie komt of zo nu en dan en men wil toch iets groen in zijn tuin zonder de last en de kost van het besproeien zijn deze twee planten een goede keuze.
Op voorwaarde echter dat de tuin niet te klein is, de vijgencactus valt van grootte nog wel mee maar de agave kan na tien jaar een redelijke grootte bereiken.
7. De Meyer citroenboom
Algemeen
De Meyer citroenboom is een citrus fruitboom uit China en het zou een kruising zijn tussen de gewone citroenboom en een mandarijnboom op de gewone sinaasappelboom. De boom werd in 1908 naar Amerika gebracht door Frank Nicholas Meyer, een werknemer van het Amerikaanse departement voor Landbouw. Hij vond de boom tijdens een rondreis door China.
De Meyer citroenboom wordt in China gewoonlijk als een sierboom in potten geteeld. In Amerika werd de vrucht populair door het gebruik door chef Alice Waters in het restaurant Chez Panisse tijdens de wat men toen noemde de “Californische Keuken Revolutie”. De vrucht werd nog populairder toen Martha Stewart ze in haar televisieprogramma in haar recepten begon te gebruiken.
Meyer citroenboompjes in tuinpotten kweken is de moeite meer dan waard. Niet alleen zijn ze een goede producent van het fruit maar de bloemen van de Beyer boompjes zijn ongelooflijk geurig en mooi. Een Meyer citroen is zoeter dan andere citroenen maar ook hun dunne schil is smaakvol en goed voor in de koken.
Alhoewel Meyer citroenboompjes eerder struikachtig zijn kunnen ze toch in de vorm van een boom gesnoeid worden. Wanneer men de boompjes in de volle grond plant dan worden ze tussen de 2,5 m en de 3 m hoog en ongeveer 3,6 m breed. Wanneer ze in potten worden geplant dan is hun afmeting afhankelijk van de grote van de pot.
Meyer citroenboompjes houden van
- Volle zon
- Bescherming tegen de wind
- Potgrond van goede kwaliteit
- Een grote pot met een goede drainage
- Goede bevloeiing de aarde moet vochtig zijn, niet nat
- Regelmatige bemesting, behalve midden winter met een bemesting voor alle doeleinden of een bemesting met een hoge stikstofgehalte
- Temperaturen tussen de 10 en de 30 graden maar hij overleeft temperaturen tot 0 graden
Meyer citroenboompjes houden niet van
- Natte voeten (te veel water dood ze)
- Vriestemperaturen
- Niet genoeg of te veel meststof
- Niet genoeg licht
- Sterke winden
Zon en Temperaturen
Alle citroenbomen houden van de zon, hoe meer hoe beter maar ze zijn het gelukkigst met temperaturen tussen de 10 en de 30 graden. Dat betekend dus dat je het boompje moet binnenhalen met temperaturen onder de 10 graden. Breng het boompje in de lente terug naar buiten en plaats ze op een zonnig maar beschermd plekje.
Het kweken van Meyer citroenboompjes binnenhuis
Als het boompje binnenhuis staat dan moet men hem zeker voldoende licht geven. Daarom plaatst men hem voor een zonnig raam maar niet in de volle zon omdat zijn bladeren kunnen verbrand worden. Men kan hem ook onder groeilampen plaatsen met een warme en een koude lamp. Een boompje kan in alle geval binnenhuis overleven zolang hij voldoende licht heeft.
Meststof
Tijdens de groeiperiode, van de lente tot de herfst, moet men hem regelmatig bemesten met een meststof van goede kwaliteit of met een meststof met een hoog stikstofgehalte. Citrusboompjes reageren ook goed op bijkomende bemesting op de bladeren met een vloeibare meststof van vloeibare kelp of een vis emulsie.
Bewatering
Een juiste watervoorziening is een van de belangrijkste zaken in het kweken van een citrusboompje en dan zeker van die gekweekt worden in een pot. Het doel is om de grond vochtig te houden maar zeker niet nat. Steek uw vinger in de aarde tot aan het tweede vingerkootje. Voel je vochtigheid aan uw vingertop dan is er nog genoeg water. Voelt het droog aan dan geeft men water tot het onderaan de pot uitloopt. Als de plant tijdens de winter binnenhuis staat en de verwarming staat op dan moet men ook de bladeren besproeien.
Oogsten
Als je uw citroenboompje tijdens de winter binnenhuis neemt dan kan het een jaar duren voordat het rijp is. Omdat citrusfruit enkel aan een boom verder rijpt moet men wachten op het juiste moment om te oogsten. Meyer citroenen zijn als ze rijp zijn tussen eigeel en geel en ze zijn zacht als men ze aanraakt. Gebruik een mes of een schaar om het fruit van de boom te halen en om te voorkomen dat de boom beschadigd wordt.
8. Doe eens gek en kweek een cacaoboom
Het Mediterrane klimaat laat u toe om een groot aantal variëteiten planten te telen. De beperkingen van de bodemkwaliteit, de beschikbaarheid van water en de mogelijkheid om een microklimaat te creëren laten u toe om gebruik te maken van tal van mogelijkheden. Sommige planten vragen meer planning en meer onderhoud maar u kan zo exotische planten planten en daarna telen.
Eenmaal men beslist heeft dat men een aantal exotische elementen wil toevoegen aan zijn tuin of zijn balkon dan is het mogelijk om een grote verscheidenheid aan planten te telen.
Er zijn een groot aantal tuinen in Spanje die in aanvulling van hun amandel, citrus en olijfbomen ook tropische avocado’s en bananenbomen aanplanten maar we vinden ook peren, appel en perzikbomen.
Het geheim om tropische planten succesvol in Spanje te kweken is dat men hun natuurlijke omgeving zo goed mogelijk moet kopiëren.
Als je echt avontuurlijk aangelegd bent en je wil eens iets anders dan is er een plant die voor heel veel mensen hemelse connotaties oproept en die bovendien geschikt is voor tal van Spaanse tuinen. Hij staat bekend als “het voedsel van de goden” maar we kennen het beter als cacao. In de plaatselijke Mexicaanse taal Nahuati noemt men de cacaoplant xocolati maar wij kennen het beter als de belangrijkste smaak in chocolade, de cacaoboom.
Cacaobonen werden door de Spanjaarden naar Europa gebracht en zij werden snel een zoete lekkernij met regionale recepten die ons vandaag de grote variëteiten aan zoetigheden bieden.
De cacaoboom is een laaggroeier die in de schaduw groeit van grotere bomen en planten maar eenmaal de boom volgroeid is kan hij de volle zon verdragen. Dus een schaduwrijke beschutte plaats in de tuin is ideaal maar de boom is gevoelig voor koude onder de 8 graden. Staat de boom in een pot dan plaatst men de boom in een goed verlichte plaats. Soms verdragen zij temperaturen onder de 8 graden maar zij zullen hun bladeren verliezen en zij krijgen een groeiachterstand. Vries is dodelijk en wind is schadelijk voor de boom.
De bodem heeft overvloedige hoeveelheden van organisch materiaal nodig met een hoge voedingswaarde en met een regelmatige toevoeging van dit materiaal verschillende malen per jaar, dit is zoals in een tropisch bos. Verzeker u er ook van dat de boden voldoende vochtig blijft en bewater dus zeer regelmatig.
Gedurende het ganse jaar kunnen er bloemen verschijnen en de cacaovruchten kunnengedurende enkele maanden geoogst worden.
De peul bevat 30 à 40 zaden welke men kan afscheiden van de peul en dan drogen in de zon. De cacaoboon is van nature uit vrij bitter maar eenmaal zij geplet zijn in een poeder en er een zoetstof aan toegevoegd is onthullen zij de hemelse smaak van chocolade die we allen kennen.
Dus met een voorzichtige planning en zorg kan men zijn eigen chocoladeboom hebben.
9. Heggen
Het einde van de winter en het begin van de lente zijn de beste periodes om heggen te planten zodat deze planten voldoende tijd hebben om de wortelontwikkeling te starten voor de hete zomermaanden.
Heggen zijn belangrijk en er zijn twee soorten heggen die in aanmerking komen, de eerste soort is de heg om de tuin af te sluiten en de tweede soort is de interne heg om delen van de tuin af te sluiten of te benadrukken.
Hoge, dikke begrenzende hagen
Deze begrenzende hagen zijn belangrijk omdat zij veiligheid, het belemmeren op een onaantrekkelijk uitzicht, het benadrukken van mooie uitzichten, geluidsisolatie geven, bescherming bieden tegen stormen en winden, schaduw leveren, de mogelijk om een microklimaat te maken en een bescherming bieden aan vogels, insecten en andere kleine dieren bieden.
Om deze soort heg te maken zijn er verschillende mogelijke planten waaronder een heg met een soort plant zoals callistemon (b), laurierstruik (b), pittosporum (b), bougainvillea (b), leylandcipres, liguster (b), oleander (b) en buxus (b).
De planten met een (b) achter zijn bloemdragend.
Een haag met meerdere soorten planten en hiervoor kan men planten uit de vorige reeks mengen maar men kan er ook kronkelwilg, lagerstroemia, tamarisk en jacaranda tussen plaatsen. Dit doet men om extra hoogte toe te voegen en om extra zicht in de tuin of om een onaantrekkelijk uitzicht te beperken.
De snelheid waarop een hoge dikke haag zal groeien is afhankelijk van enkele zaken:
- De keuze van de planten
- Het graven van een 50 cm diepe geul waarin voldoende compost is ingewerkt
- De aankoop van mooie rechte planten
- De regelmatige bevloeiing tijdens de eerste jaren na het planten
- Twee maal per jaar de plant aftoppen en de zijkanten zodat de plant wordt gestimuleerd om dikker te worden
In het geval men er klimmende planten tussen plaatst moet de stam beneden aan beschermd worden tegen de zon en men doet dit met het leggen van stenen of rotsen
Interne hagen
Hagen in de tuin kunnen zeer handig zijn. Zij kunnen delen van de tuin begrenzen om meer privacy te hebben, om de toegang tot ruimte rond het zwembad te beperken, om een groentetuin af te schermen of om een aantal kleine tuintjes aan te leggen met elk een andere stijl binnen een grotere tuin.
Interne hagen kunnen een hoogte hebben van 2 a 3 meter maar de haag kan ook beperkt zijn tot een anderhalve meter en hiervoor kan men rozen, buxus, laurier, lantana of viurnum gebruiken. Planten voor hagen tot een meter zijn lavendel, rozemarijn, gamander of een van de grotere saliestruiken zoals de ananassalie. Voor lage hagen van 20 tot 50 cm die geschikt zijn om wandelpaden af te bakenen is de kardinaalsmuts zeer geschikt.
De ligging van de haag en de keuze van de planten moeten een integraal deel uitmaken van de planning voor de aanleg van een tuin, een minituin, een terras, de aanleg van het zwembad en de paden door de tuin
Denk er ook aan dat een pad maar ook een haag niet recht moet zijn, bochten en kronkels moeten kunnen.
10. Kruiden in de tuin
Wat in geen enkele tuin mag ontbreken zijn kruiden. Nu we met zijn allen minder zout moeten gebruiken zijn kruiden een goede vervanging en men heeft niet altijd veel plaats nodig om ze te planten.
Een vaste plant = is een kruidachtige (niet-houtige), overblijvende zaadplant, die meer dan eenmaal tijdens zijn levensduur kan bloeien én langer dan twee jaar leeft. Sommige vaste planten bloeien pas na jaren voor het eerst.
Een eenjarige plant voltooit zijn levenscyclus van kieming tot zaad binnen één jaar. Voorbeelden zijn zomertarwe en hennep. De plant sterft na de zaadzetting af, zoals bij zomertarwe of gaat aan het eind van het jaar dood.
Hierna volgt een lijstje van kruiden die feitelijk in geen enkele tuin mogen ontbreken.
Basilicum (eenjarige plant)
Latique
De naam basilicum is terug te voeren op het Oudgrieks, waar ‘Basileus’ koning betekent, wat ook terug te vinden is in de alternatieve benaming koningskruid.
Basilicum heeft een sterke geur en aroma en wordt vooral veel in de Italiaanse keuken en met tomaten en salades gebruikt.
Bieslook (vaste plant)
Bieslook of pijpgras is een plant uit de lookfamilie. De plant is verwant aan bolgewassen als ui, prei en knoflook. Een rij bieslook is decoratief in de tuin en bieslook is een goede toevoeging in de keuken.
Look (eenjarige plant)
Look is een plantengeslacht in de lookfamilie met wereldwijd bijna 700 soorten. Het zijn bolgewassen, variërend in hoogte van 10 cm tot 1,5 m. Het is het gezondste kruid/plant van allemaal en men kan het veelzijdig gebruiken. In talloze gerechten tot een gebruik als insecticide in de tuin. Als insecticide gebruikt men het in de vorm van een spray of onder bepaalde planten (rozen).
Mierikswortel (vaste plant)
De mierik is een plant uit de kruisbloemenfamilie, Brassicaceae. De plant staat bekend om zijn witte penwortel die als mierikswortel wordt aangeduid. Eerst vormt ze een rozet van puntige getande bladeren met lange stelen, waaraan eind mei heldere witte bloempjes verschijnen. Enkele planten, recht in de grond of in een grote verzonken pot geplant, kan zeste (schil) toevoegen aan forel of aan een aantal vleesgerechten. Geraspte wortel kan het metabolisme verbeteren na een uitgebreid maal.
Munt (vaste plant)
Munt is een geslacht van meerjarige planten uit de lipbloemenfamilie. Ze hebben sterk geurende stoffen (menthol) die gebruikt worden in diverse producten als smaak- en geurstof, bijvoorbeeld in snoep, thee en tandpasta. Men plant munt het best in een grote verzonken pot om controle op zijn wortels te houden. Voeg munt toe aan het kokend water waarin men de jonge aardappelen kookt. Munt zou zijn waarde ook kunnen bewijzen door er de ochtend na een feestje een sterke thee van te maken.
Perilla of Shiso (eenjarige plant)
Shiso of perilla is een eenjarige plant die behoort tot de muntfamilie. Maar het is gemakkelijk om zelf nieuwe zaadjes te hebben. Een aftreksel van deze plant zou goede eigenschappen hebben tegen hooikoorts. Hij zou ook goed zijn tegen paniekaanvallen.
Peterselie (eenjarige plant)
Peterselie is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Maar sommige variëteiten zouden kunnen overwinteren. Peterselie is zeer goed geschikt bij visgerechten of voor aftreksels voor blaasontstekingen bij vrouwen.
Postelein (eenjarige plant)
Postelein is een eenjarige plant, die behoort tot de posteleinfamilie Zeer geschikt voor salades.
Rozemarijn (vaste plant)
Rozemarijn is een houtige plant uit de lipbloemenfamilie. De winterharde, meerjarige plant is oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Europa en Klein-Azië. Een belangrijke plant voor in de keuken en goed in vleesgerechten.
Rucola (eenjarige plant)
Rucola of raketsla is een eenjarige plant die behoort tot de Kruisbloemenfamilie. De plant komt van nature voor op het noordelijk halfrond en in Zuid-Amerika. Rond 1980 is rucola ook in Noord-Europa in de belangstelling gekomen. Laat geplante planten kunnen wel in zaad schieten. Rucola brengt een pittige smaak in salades.
Salie (vaste plant)
De salie is een plant die behoort tot de lipbloemenfamilie. De plant wordt vooral gebruikt als kruid en is met name bekend uit de Italiaanse keuken.
De plant wordt 40-80 cm hoog. De bladeren zijn dik, grijs en sterk aromatisch; de nerven zijn diep ingezonken. De bladrand is fijn gekarteld-getand of bijna gaafrandig. De stengel kan onderaan houtig zijn.
Het aftreksel is goed voor het tandvlees
Smeerwortel (vaste plant)
De Gewone smeerwortel is een vaste plant uit de ruwbladigenfamilie (Boraginaceae). Deze soort is in België en Nederland een algemeen voorkomende plant in ruigtes, bermen, op dijken en bij slootkanten. Dit geldt voor geheel Europa met uitzondering van het hooggebergte. De plant is in Noord-Amerika ingevoerd en verwilderd. Deze plant is een must voor ecologische tuiniers, men kan verschillende oogsten per jaar hebben en als men enkele planten in een emmer water gedurende een maand laat staan dan heeft men een goede ecologische bemesting.
Stevia (vaste plant)
Stevia of honingkruid is een door de wind bestoven, meerjarige plant uit de composietenfamilie die van oorsprong uit subtropisch en tropisch Zuid- en Centraal-Amerika komt en komt nog in het wild voor op de hoogvlakte in het grensgebied tussen Brazilië en Paraguay. De plant wordt daar door de oorspronkelijke bewoners al eeuwenlang gebruikt als zoetmiddel in dranken als maté, medicinale drankjes en in kruidenextracten. De bladeren zijn zeer zoet en ze zijn een goede vervanging voor suiker. Men kan de bladeren in de zomer drogen voor het gebruik in de winter.
Denk er wel aan dat men de eenjarige planten niet in de volle zon zet, ze kunnen dan snel in zaad schieten.
11. Gif in de tuin
Jammer genoeg horen we ook hier in Spanje van gif dat gebruikt wordt tegen katten en honden en de daarmee gepaard gaande gevolgen. Maar er kunnen ook door de buren gebruikte bestrijdingsmiddelen schadelijke zijn voor onze gezondheid, zeker als we te kampen hebben met een allergie.
In Spanje bestaat een afdeling van de Guardia Civil die gespecialiseerd is in natuurbescherming en dat is Seprona, de site is eentalig in het Spaans. Regelmatig lezen we in de pers over het werk van deze politiedienst bij de preventie van bosbranden en bij het onderzoek naar de daders van deze branden of de vergiftiging van plant en dier.
Door milieuorganisaties zoals onder andere Greenpeace wordt het bestaan van een gespecialiseerde milieupolitie in Spanje gewaardeerd want veel landen beschikken niet over een dergelijke dienst. Dus als het gif van de buren schade aanbrengt aan uw planten, dieren of uw gezondheid zou ik aanraden de Guardia Civil te bellen op het nummer 062 en te vragen naar Seprona.
Om gevaarlijke bestrijdingsmiddelen te mogen gebruiken is een vergunning verplicht, namelijk het “carné de manipulador de fitosanitarios”. Daarvoor moet een cursus gevolgd worden. In de praktijk heeft de hobby tuinier deze vergunning bijna nooit en buitenlandse residenten weten vaak niet eens dat deze verplichting bestaat. Uiteraard kan verkeerd gebruik van zulke producten gevaarlijk zijn voor de omgeving.
Beter een goede buur dan een verre vriend, een wijs gezegde en misschien bent u gedoemd om nog jarenlang naast elkaar te wonen. Daarom is het beter dat men begint met praten voor men de grove middelen bovenhaalt. Praat met elkaar, desnoods via een advocaat en loopt de ruzie verder op dan kan men voor de rechtbank altijd zeggen dat men alles al geprobeerd heeft om tot een regeling te komen.
Een vredegerecht kan een oplossing bieden maar ga eerst na of het een efficiënt vredegerecht is. Doet de vrederechter zijn werk goed zonder oplopende dossiers of laat hij alles aansloffen. Is een vriendschappelijke regeling onmogelijk ga dan naar de politie voor een aangifte wegens schade of zelfs letsel.
En zo belanden we bij het begin van dit artikel en bij Seprona. De Spaanse milieupolitie kan een goede bondgenoot zijn bij het verzamelen van bewijsmateriaal voor een rechtszaak. Verder moet men zijn foto’s bewaren en getuigen spelen altijd een grote rol.
12. Tijd voor een grote wintersnoei
Tuinen van alle grootte en ingewikkeldheid hebben baat bij een wintersnoei en een opkuis en dat wordt het beste gedaan in januari. Er zijn een tiental redenen om hier mee te beginnen.
- Met wat geluk was er een kleurrijke Kersttuin maar de regelmaat waarbij de bloemen in bloei komen gaat vertragen of ze stopt zelfs. Enkel winter overblijvende planten zoals de Zuid-Afrikaanse margriet kunnen in de herfst gesnoeid worden om de bloei in de winter te stimuleren.
- De planten klaarmaken zodat de grootte van de plant aangepast blijft aan de grootte van de tuin en zo te voorkomen dat het een slordig boeltje wordt.
- De meeste planten zijn slapend of op hun laagste niveau van groei.
- Om de groei in de lente of de zomer te stimuleren van nieuwe bloemknoppen.
- De bodem is gereinigd van vuil en onkruiden waar het kan is de grond met een hak losgemaakt. Men kan dit nu doen omdat er geen plantengroei is en overhangende bladeren.
- Men loopt geen risico om bloembollen te vernielen tijdens het wieden.
- Niet beplante plaatsen in de groentetuin kunnen opgekuist worden, omgespit en bedekt worden met compost en goed verteerde mest.
- Het sap in bladverliezende planten en bomen staat laag.
- Het is nu een goede tijd om de gele klaverzuring te snoeien voordat hij zaad draagt.
- Het weer in januari is is nog dikwijls zonnig en droog en dat maakt het interessanter om in de buitenlucht te werken dan in de koudere februari maand.
We weten dat met het recente warme weer sommige bloeiende herfstplanten blijven bloeien en het is verleidelijk om ze te laten staan tot ze geraakt worden door de vorst. Maar laten we ze nu staan dan kunnen de insnijdingen van de snoei onderhevig zijn aan hevige vorst.
Als we ze nu toch snoeien dat zijn de snijwonden tegen die tijd uitgedroogd en afgesloten voordat er vorst is. In vorstvrije gebieden is de regel van kracht die zegt dat hoe later je snoeit hoe later je lente of zomerbloei krijgt.
Enkele belangrijke taken die nu moeten uitgevoerd worden:
- Snoei en trim alle overblijvende planten, struiken en bomen in verhouding met ouderdom, vorm en grootte.
- Verdeel en herplant grote delen van overblijvende planten.
- Verwijder alle onkruid en ander vuil uit de groentetuin, van paden en terrassen.
- Leg een bodembedekking op de grond om te vermijden dat er onkruid gaat groeien maar ook om de bodem vochtig te houden met de warme zomerzon
- Verscheur zo veel mogelijk het snoei materiaal en leg dit bij op de composthoop.
13. Uw tuin beschermen tegen de droogte
Spaanse zomers zijn heet en uw tuin heeft extra aandacht nodig omdat zij kleurrijk zouden blijven maar bovenal dat hij de hitte zou overleven.
Hoe uw planten levend houden
Hou de wortels van uw platen zowel in de tuin als in bakken vochtig. Wanneer je een water irrigatie systeem gebruikt dan kan het moeilijk zijn om te weten of je voldoende water geeft, een oplossing kan zijn dat u een kuiltje graaft om te kijken hoe diep het water in de bodem doordringt.
Deze methode is tijdrovend en moeilijk uit te voeren in dicht beplante bloembedden en bovendien is het een arbitraire methode. Wat de ene persoon als voldoende vochtigheid kan beschouwen kan een andere als onvoldoende zeggen. Ben je mis in uw beoordeling dan is het een harde les als uw planten op het einde uitdrogen en sterven.
Een oplossing kan zijn dat men een bodemmeter aanschaft. Deze meter heeft een sonde die men 15 centimeter diep in de bodem of in de compost steekt. De beste meters hebben een tweede sonde die de zuurtegraad van de bodem meet. Sommige meters zijn dan nog voorzien van een lichtmeter en deze meten dan de hoeveelheid licht op een bepaalde plaats, een voorbeeld is de schaduw voor potplanten.
Plaats kwetsbare planten die gemakkelijk uitdrogen in de volle zon of die te lijden hebben van de harde winden in half of volle schaduw en geef zij, indien nodig, tweemaal water per dag. Peterselie en basilicum vallen in deze groep.
Hou de wortels koel door ze in de schaduw te houden, dit kan je doen door gebruik te maken van stukken steen, een strooisellaag van compost of stukken schors.
Verzeker je ervan dat de uw plantenkeuze geschikt is voor deze streek, zij moeten natuurlijk resistent zijn tegen droogte en zij moeten hun groei zelf kunnen regelen in de warme periodes.
Hou uw tuin kleurrijk
Stimuleer een verlengde of een herhalende bloeiwijze van uw planten. Geef zij dus voldoende water maar verwijder ook de uitgebloeide bloemen. Dit voorkomt dat planten energie steken in de aanmaak van zaden in de plaats van nieuwe knoppen.
De meeste planten groeien en bloeien goed zonder de regelmatige bemesting maar je moet er ook aan denken dat je meer potas (kaliumchloride) geeft dan stikstof. Een regelmatige bemesting geeft toch altijd een beter resultaat met een overdadig lover en bloemen als gevolg.
Ook fruitbomen hebben extra zorg nodig
Het is essentieel dat fruitbomen waar fruit aanhangt voldoende water krijgen en dat ook hun diepste wortels voldoende water krijgen. Enkel op deze manier zal het fruit zich voldoende ontwikkelen. Een onregelmatige watervoorziening zal fruit opleven van een mindere kwaliteit, er zal meer fruit van de bomen vallen en het fruit zal meer te lijden hebben van aanvallen van insecten. Als je uw fruitbomen hebt aangeplant in op voorhand bemeste grond en er was een bemesting in de lente dan is het niet nodig dat men de fruitbomen in de zomer bemest.
De groentetuin kan ook in de zomer productief blijven
Op voorwaarde dat zij voldoende water krijgen kunnen tomaten, paprika’s, courgettes en meloenen blijven groeien en verder rijpen, ook in deze hete periode.
Gewassen zoals wortelen, bieten en pindanootjes doen het ook goed op voorwaarde dat zij voldoende water krijgen maar de snel groeiende radijsjes zullen vlug in zaad schieten als zij niet jong geoogst worden. Als de temperaturen tijdens de zomer blijven oplopen zullen artisjokken stoppen met hun groei maar juli is dan weer een goede maand om broccoli te zaaien zodat hij in de herfst kan uitgeplant worden.
Bladgroenten moeten tijdens het grootste deel van de dag in de schaduw staan om te voorkomen dat zij in zaad schieten.
Onkruid is niet echt een probleem maar men verwijderd dit toch het best. Het is ook een goed idee om de composthoop minstens eenmaal per maand goed vochtig te maken.
14. Wanneer planten we winterlook?
Algemeen
November en december zijn populaire maanden om winterlook te planten. De planten kunnen geoogst worden op twee verschillende momenten: als jonge stengels en dan lijken ze het meest op lente-uitjes of als volwassen planten en dat gebeurt in de herfst De look wordt dan geoogst als lookbollen.
Look heeft weinig plaats nodig en men kan look zelfs in grote bloempotten planten maar uiteraard ook in de volle tuin.
Hoe kweek je dus look?
Look plant men het best met individuele teentjes maar men kan ook delen van een lookbol planten. Plant de look in een mulle, goed gedraineerde grond die ook bemest is maar dat mag niet recent gebeurt zijn.
Maar heb je een houtkachel of heb je as van een vreugdevuur dan kan je die in de plantgrond inwerken maar doe dit voor het planten van de look. Heb je de as maar na het planten dan kan men de as rond de lookplanten leggen. Op deze manier verbeter je het potas niveau.
Heb je zware grond dan werkt men best wat zand in om de afwatering te verbeteren en men legt wat zand onder elk teentje look. Het is beter dat je look minder water geeft dan bij uien. Wordt uw groentetuin bewatert door een traditioneel bewateringssysteem of wordt uw groentetuin overstroomd door de zware herfstregens dan plant men de look het best op de richels tussen de overstroomde bedden of op speciaal aangelegde bedden.
Opgewerkte bedden zijn excellent voor het planten van look maar men moet de grond in de juiste voorwaarde hebben en de teentjes moeten 8 tot 10 centimeter uit elkaar geplaatst worden. Als men deze ruimte tussen de planten verdubbeld kan men grotere lookbollen verkrijgen.
Als men goede grond heeft is het voldoende dat men het teentje voldoende onder het oppervlak duwt en daarvoor duwt men het teentje 2 tot 3 centimeter onder de grond. Als men ze ondieper plant dan kan de look uitkomen na een regenbui of als de wortels beginnen te groeien.
Het enige wat men tijdens het groeiseizoen moet doen is het voorkomen dat de planten uitdrogen en men moet het onkruid wieden.
Een middel om schimmel of bladluis te voorkomen is om de look te planten tussen de rozenstruiken.
Hoe verkrijgen we lookbollen?
Bollen look zijn normaal in tuincentra, supermarkten, markten enzomeer te verkrijgen. Wanneer je de bollen openbreekt is het raadzaam om de grote en kleine teentjes van elkaar te scheiden zodat je ze apart kan planten. De grote teentjes blijven in de grond voor de teelt van bollen en de kleinere teentjes gebruikt men voor de teelt van de jonge stengels. Deze stengels zijn uitermate geschikt voor salades, stoofpotjes en omeletten.
Alhoewel look een belangrijk gewas is in Spanje zal je zelden meer dan twee à drie variëteiten vinden. Een met een witte pel, een met een rozige pel en een met een purperen tint. Bij een rondrit door Spanje kan je overal op markten deze traditionele look kopen maar zelden zal de verkoper u de naam van de variëteit geven die nochtans sinds generaties door zijn familie gekweekt worden. Twee namen die je al eens kan tegenkomen zijn Morada en Rose de Lautrec. Wil je zelf een andere variëteit kweken zal u zich moeten wenden tot een tuincentrum in België of Nederland.
Hoeveel moet je planten?
Je plant minimum 50 teentjes en heb je voldoende ruimte dan kan je tot 300 teentjes gaan. Hoe meer je plant hoe meer je ook de jonge lookstengels kan oogsten.
Wanneer kan je oogsten?
De jonge lookstengels kan je het beste oogsten wanneer ze een halve tot driekwart centimeter dik zijn. De lookbollen worden geoogst wanneer de buitenste bladeren beginnen af te sterven. Wanneer de bollen bloemstengels ontwikkelen dan knipt men deze bloemstengels tot half de lengte in, dit kan grotere lookbollen geven.
Wees niet ongerust dat uw geoogste lookbollen kleiner zijn dan die worden aangeboden op de markt. Naast een een kleinere vorm hebben zij meestal een sterkere smaak.
Hoe moet je look bewaren?
Wees zeker dat de bollen voldoende zon gedroogd zijn voordat men ze bewaart. Bewaar ze dus in open zakken, in ondiepe bakken of indien men het geduld heeft dan kan men ze in elkaar vlechten en ze zo ophangen.
Hoe kan men ze gebruiken?
Jonge stengels (ajos tiernos) kunnen gebruikt worden om gekookte gerechten extra smaak te geven, fijn gehakt in een winterse salade of gestoomd/gebakken en dan in een omelette. Jonge lookstengels hebben een zachte smaak zoals lente-uitjes.
Lookteentjes kunnen gebruikt worden zoals:
- Fijngehakt met de hand of in een elektrische kruidenhakker samen met tomaten, zo kan men ze uitsmeren op een snede brood voor het ontbijt. Men kan dit mengsel ook gebruiken in tapas of soepen. Voeg peper en zout toe maar ook nog kunnen er olijven bijgevoegd worden.
- Look kan gebruikt worden in soepen en gestoofde en gebakken gerechten.
- Gefrituurd en gebakken als een groente.
- Een grote hele lookbol in het midden van een traditionele oven terwijl met arroz al horno maakt en hij dient daar als een essentieel maar ook als een decoratief element.
- Om smaak te geven aan gemarineerde olijven.
- Gemarineerde teentjes in een zout/azijn pekel. Deze kunnen gegeten worden als een tapa zoals men olijven eet. Het marineren verwijderd de scherpe smaak van de look.
- Als een aftreksel voor een winter ontgifting of tegen de griep en een verkoudheid.
- Een aftreksel in water geeft een nuttig insecticide.
15. Bemest uw tuin
Toen 30 jaar geleden de eerste buitenlanders hun huizen hier in Spanje kochten was de grond rondom de woning goed bemest. Dat was dikwijls eeuwen lang gebeurt door ezels, muilezels, paarden, geiten en vrij rondlopend gevogelte.
Maar dit soort woningen was snel verkocht en begon de boom in de huizenmarkt tijdens de jaren 1980 tot 2000. Er werden toen duizenden villa’s en rijen dorpswoningen gebouwd. De grond rond deze villa’s was in slechte staat, ofwel over bewerkt ofwel nooit bewerkt en het was moeilijk om een tuin rondom de villa’s aan te leggen. Het was noodzakelijk om de bodem te verbeteren om iets te kunnen planten.
Wat kunnen we doen?
Ik haal hier het voorbeeld aan van iemand die in dezelfde situatie was.
Een van de mannen die de muur rondom de tuin bouwde was een part-time herder met een honderdtal geiten. De eigenaar van de grond vroeg hem of hij wat goed rotte mest kan krijgen en dat was geen probleem. Toen zij bij de herder kwamen bleek dat er mest die al wat jaren oud was, goed kruimelig en zonder geur. De volgende dagen werd er dan voldoende mest in de bodem ingewerkt.
Toen zij met een groentetuin begonnen vonden zij een andere herder bereid om mest te verkopen aan € 1 per zak, een spotprijs temeer omdat de mest vol met grote rode wormen zat.
Maar binnen de tien jaar bleven er maar vijf kuddes over van de oorspronkelijke elf en was het bijna onmogelijk om nog aan verse mest te geraken.
Nu hebben zij een regelmatige aanvoer van mest van hun eigen konijnen en van hun kippen. De mest van de kippen wordt eerst in de composthoop ingewerkt omdat kippenmest te sterk is om direct in de groentetuin te gebruiken.
Ze hebben ook al geëxperimenteerd met de teelt van planten die kunnen gebruikt worden als mest en die gewoon in de grond worden ingewerkt. Ook as van een vuur wordt gebruikt rondom uien, look en prei. Als planten voor groenbemesting kunnen we vooral vlinderbloemigen zoals lupine, voederwikke of klaversoorten gebruiken. Omdat vlinderbloemigen met hulp van symbiotische bacteriën (Rhizobium) stikstof uit de lucht binden, kunnen ze na onderwerking het stikstofgehalte van de grond verhogen. Lupinen wortelen bovendien erg diep, waardoor de ondergrond makkelijker toegankelijk wordt voor een volggewas.
Daarnaast zijn er de niet-vlinderbloemigen zoals grassen, rogge, bladrammenas, gele mosterd en facelia die als groenbemester worden gebruikt omdat ze het organische stofgehalte in de bodem sterk verhogen.
Er is zeker een voordeel uit het gebruik van natuurlijke bodemverbeteraars te halen en dat in de plaats van het gebruik van anorganische chemicaliën die niets doen aan de verbetering van de structuur van de bodem of in het vasthouden van de mest.
Daarnaast slagen chemicaliën er niet in om het niveau van micro-organismen te verhogen welke helpen om de meststoffen af te breken en die de wortels helpen om voedingsstoffen aan de bodem te onttrekken.
16. Bouwvakkersemmers zijn zeer geschikt om er groenten in te telen
Als je niet alle dagen verse groenten kan kopen en je wil ze ook ecologisch geteeld dan moet je niet wanhopen. Er is een gemakkelijke oplossing die bovendien weinig ruimte in beslag neemt.
In theorie kunnen enkele soorten groenten en een aantal kruiden geteeld worden in potten maar wat wij normaal als potten beschouwen leveren geen goed resultaat op in de zomer wanneer de temperaturen hoog oplopen. Als de temperaturen zo hoog oplopen kunnen groenten toch geteeld worden als ze in de schaduw staan en ze alle dagen water krijgen. Men plaatst de groenten in van die zwarte bouwvakkersemmers met een diameter van 55 cm of men plaatst ze in de half schaduwrijke hoekjes in deze emmers van 65 centimeter.
Welke groenten komen zoal in aanmerking om in deze emmers gepland te worden? Wel dat zijn er een groot aantal waaronder rode en groene sla, Zwitserse snijbiet, postelein, wortelen, kolen, bloemkolen, stevia, komijn, mierikswortel, boontjes en boterboompjes, tomaten, klimkers, een aantal paprika’s en aubergines, courgettes, ui en ten laatste prei.
Een aantal bewezen voordelen
- Er is een kleine ruimte nodig, je kan een cirkel, een vierkant, een rechthoek of een rij gebruiken op de grootte van een kwart van een vierkante meter.
- Een hoge opbrengst per vierkante meter, dicht bij elkaar planten werkt zeer goed en er zijn geen lege ruimtes waar je u zorgen moet over maken.
- Snel oogsten, bij de keuze van de juiste groenten kan men soms enkele malen per dag iets oogsten.
- Relatief goedkoop, als je goed rondkijkt dan kan je ze rond bouwplaatsen vinden of zelfs nieuw zijn ze niet duur.
- Weinig verspilling van plantgoed omdat je alles goed onder controle hebt.
- Salade het ganse jaar door.
- Uiterst geschikt voor kleine maar dure planten.
- Er is geen ruimte voor onkruid.
- Gemakkelijk een gezamenlijke strooisellaag te gebruiken zoals rond sla of aubergines.
- Gemakkelijke bodemverrijking, gewoon een goede mest/compost mengeling maken en leg dit tussen de groenten.
- Een kleiner waterverbruik want er is geen zijdelingse verspilling.
- Ronde steunlijsten voor tomaten, pepers, paprika’s en boontjes voor extra versterking.
- Zelden aanvallen van insecten en schimmels, er is geen groot oppervlakte van kwetsbare planten.
- Gezamenlijk gebruik van heilzame kruiden en groenten.
- Direct opvullen van de ruimte van geoogste planten.
- Gemakkelijk te verplaatsen of te reorganiseren, de emmers zijn niet te zwaar.
- Teel enkel wat je nodig hebt en het is gemakkelijk voor kinderen.
- Plant rotatie tussen de emmers blijft mogelijk.
Ja, het is dus mogelijk om op kleine schaal groenten, planten en kruiden te telen en men hoeft geen tuin te hebben maar men kan ook kleine patio’s en op terrassen van appartementen gebruiken. Er is zelfs een reden om over te schakelen van een volle tuin naar het gebruik van de bouwvakkersemmers. De risico’s van een volle tuin kunnen diefstal van de oogst, de oplopende kost van de irrigatie van de tuin en de vervuiling van omliggende tuinen zijn.
Dus als je wil beginnen met deze teelt neem dan twee of drie bouwvakkersemmers en begin, zelfs in de zomer, met de teelt van salade.