- De toestand in Spanje
- Algemeen
- Openbare gezondheid
- Hoe voorkomen we om gebeten te worden?
1.De toestand in Spanje
Foto: Fritz Geller-Grimm
De gemeenten ten zuidoosten van Madrid zijn in een staat van alarm omdat er een plaag heerst die zij kennen als de mosca negra, een plaag die elk jaar terug keert. Het insect lijkt op een gewone mug maar zijn steek is pijnlijker en in veel gevallen is medische hulp aangewezen. De gezondheidscentra van Torrejón de Ardoz moesten de voorbije zomer 1.800 personen verzorgen. De getroffen gemeenten klagen dat de regionale overheid hen niet helpt bij het oplossen van het probleem. De Comunidad van Madrid ontkent dit en ze zeggen dat zij specifieke acties ondernemen rond de rivieren Jarama en Henares.
De mosca negra, in het Nederlands spreken we over de kriebelmug, behoort tot de familie van de Simuliidae, is slechts zes millimeter groot. Het insect verschijnt tussen mei en oktober en heeft zijn grootste activiteit tijdens de vroege uren van de nacht en bij dageraad. Naast het scheuren van de huid laat zijn beet een vaatverwijdend verdovingsmiddel los waardoor de pijn wat verzacht wordt maar dat resulteert in een kleine rode bloedende ontsteking.
De meerderheid van deze insecten zijn geconcentreerd in de 58 kilometer bedding van de twee rivieren Jarama en Henares en in acht gemeenten: Mejorada del Campo, Torrejón de Ardoz, Rivas-Vaciamadrid, Arganda del Rey, Velilla de San Antonio, San Fernando, Alcalá de Henares en Coslada. Deze acht gemeenten hebben een gezamenlijk platform opgericht om zo gemakkelijker in contact te kunnen gekomen met de regionale overheid. Van die overheid verwachten ze dat er meer actie op de rivieren komt om zo te voorkomen dat de insecten zich voortplanten.
Een rapport van het Directoraat-generaal van Volksgezondheid erkent dat het probleem terugkerend en groeiend is. De verbetering van de kwaliteit van de rivierbedding door het zuiveren van het afvalwater heeft de kolonisatie van deze plaatsen gestimuleerd met de groei van het drijvend fonteinkruid. Op deze planten leggen de kriebelmuggen hun eieren. Het water van de rivieren komt uit de zuiveringsinstallaties en bevat voldoende voedingsstoffen (fosfor en stikstof) die de groei van de planten bevorderen. Volgens het rapport draagt de ongecontroleerde uitstoot ook bij tot het probleem. Op het Kanaal van Isabel II komt er een extra zuiveringsinstallatie waardoor het probleem kan verminderen.
Een milieuorganisatie bevestigt dat de kriebelmug inderdaad 5 jaar geleden verscheen. Volgens hen is het probleem groter geworden doordat de natuurlijke vijanden van de mug kleiner werden in aantal en uiteindelijk verdwenen. In dit geval zijn de vleermuis en de zwaluw. Volgens hen is de regulering van deze rivieren zonder natuurlijke overstromingen verantwoordelijk voor het niet verkrijgen van de nodige fondsen en bevorderd dit de ontwikkeling van het insect.
In Torrejón wordt het probleem bestreden door het voorkomen dat het insect geboren wordt en zoals de experten in 2013 hebben aangeraden. Ze hebben daar ontdekt dat de beste oplossing is om het drijvend fonteinkruid af te snijden.
2. Algemeen
Een kriebelmug is lid van de familie simuliidae en er zijn meer dan 1.800 soorten kriebelmuggen bekend. De meeste kriebelmuggen voeden zich met het bloed van zoogdieren waaronder mensen maar de mannelijke kriebelmuggen voeden zich met nectar. Verder zijn het kleine beestjes, zwart of grijs, met korte pootjes en met antennes.
Zij leggen hun eitjes in stromend water en de voortplanting is zeer afhankelijk van de vervuiling van het water. De larven hebben kleine haakje waarmee ze zich vasthaken aan planten of andere materialen.
3. Openbare gezondheid
Volwassen insecten kunnen zich honderden kilometer van hun broedplaatsen verplaatsen en zij gebruiken daarbij vers stromend water, hun eigen kracht en de heersende winden. Hun gedrag om in zwermen rond te vliegen kan het buitenleven onaangenaam en onverdraaglijk maken.
Beten zijn oppervlakkig en het voeden wordt gemakkelijk gemaakt door een krachtig antistollingsmiddel in het insect zijn speeksel. Dit maakt ook de plaats van de beet gevoelloos en reduceert zo de gewaarwording van de beet en maakt het zo mogelijk dat er meer tijd is om te eten. De insecten kiezen de gemakkelijkste plaatsen om zich te voeden zoals in de nek, oren en enkels.
Jeuk, zwelling en ontsteking zijn dikwijls het resultaat van een beet. De zwelling is afhankelijk van de soort kriebelmug en de immuniteit van het slachtoffer, de irritatie kan gedurende weken blijven. Een slachtoffer dat dikwijls gebeten wordt kan een aantal klachten krijgen zoals: hoofdpijn, misselijkheid, koorts, gezwollen lymfeklieren en pijnlijke gewrichten. Deze symptomen zijn waarschijnlijk een reactie op de samenstelling van de speekselklieren. Minder voorkomende allergische reacties vereisen hospitalisatie.
4. Hoe voorkomen we om gebeten te worden?
Insectwerende middelen leveren in meer of mindere mate een bescherming tegen deze insecten. Producten die het actieve ingrediënt DEET (afkorting voor N,N-di-ethyl-meta-tolueenamide) of picaridin leveren het beste resultaat.
Maar gezien de beperkte doeltreffendheid van insectwerende middelen moeten we, als we ons zelf willen beschermen, bijkomende maatregelen treffen. Best vermijden we gebieden waar het insect voorkomt, we vermijden de piekuren waarin het dier rondvliegt en we passen onze kledij aan. Daarom dragen we robuuste, licht gekleurde kledij met lange mouwen, lange broeken en dragen we een hoed. Wanneer kriebelmuggen veelvuldig voorkomen en we kunnen ze niet vermijden dan is er nog een oplossing, we beschermen ons hoofd door bijvoorbeeld een hoed zoals de imkers dragen, die leveren in alle geval voldoende bescherming.